27.01.2012

Dilbilgisi üzerine bir öznelleme

Sevgili günlük, bugün seninle pek çok öğrenci insanının, özellikle ilkokul, ortaokul [lan ortaokul mu kaldı], lise ve belki üniversite ve hatta yüksek lisans mezunu olup da bir türlü "yahu her şeyi anladım da o özne ne oluyor özne?" diyen o sessiz kalabalığın dertlerine derman olacağız. Konumuz dilbilgisinde özne kavramı. Mesela şu cümleye bir bakalım;

"Dün akşam itibariyle yurda girmesi beklenen soğuk hava girdi."

Nedir efenim bu cümlenin öznesi?

"Valla özne mözne bilmem de soğuk hava bize sağlam girdi" dediğinizi duyar gibi oluyorum. Gerçekten de öyle. Mesela bugün kendisine soğuk hava giren bir kaç kişi gördüm, karla kaplı kaldırımlarda zorlukla ayakta durmaya çalışırken, böyle içim ürperdi. Ve o anda farkettim ki aslında kaşık yok. Gözlerinde donuk bakışlar ve bembeyaz tenleriyle birer zombiden farksız gibiydiler. İşte soğuk girdi mi böyle girer. [O kadar dedik, kapıları kapatın vakit varken diye, peh peh breh.]

Neyse, konumuza dönelim, cümlemizin öznesi şudur: "Dün akşam yurda girmesi beklenen soğuk hava". [Hiç şaşırma öyle]

Bir "süper belirtili isimli sıfatlı über özne" olan bu kelimeler takımına bakıp da, "zuhahahaşimatsu!! Böyle özne mi olur leyn?" demeyin, gülmeyin, hor görmeyin. Azıcık kitap falan okuyun.

Hiç yorum yok: